Jak uczyć dziecko języków obcych?

We współczesnym świecie znajomość języków obcych ma coraz większe znaczenie. Które języki obce wybrać do nauki dla dziecka? Jak uczyć języków obcych i w jakim wieku zacząć naukę kolejnych języków obcych?

Podstawa – znajomość języka angielskiego

Dobra znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym płynną komunikację czy pracę w języku angielskim jest obecnie fundamentalna. Jest istotna nie tylko na etapie wchodzenia na rynek pracy, ale z pewnością co najmniej od etapu rozpoczynania studiów wyższych. Większość literatury naukowej jest publikowana w tym języku i bez jego znajomości nie mamy do tych informacji dostępu. Oczywiście żeby osiągnąć płynność językową na studiach trzeba zacząć naukę dużo wcześniej. Od kiedy zacząć? Zobacz nasze wskazówki w dalszej części wpisu.

Jakie inne języki obce wybrać dla dziecka?

Znajomość języka angielskiego jest podstawą, ale wiele rodzin decyduje uczyć dziecko kolejnego języka obcego. I bardzo dobrze! To nie tylko większe szanse dla dziecka na przyszłym rynku pracy, ale także wspaniała przygoda dla dziecka poznającego poprzez język inną kulturę i ludzi.

Zainteresowania dziecka a wybór języka obcego

Głównym wyznacznikiem wyboru kolejnego języka do nauki powinny być zainteresowania dziecka. W tym celu możemy sprawdzić, czy:

• dziecko ma kolegę z innego kraju?
• fascynuje się postacią z jakiegoś kraju?
• uwielbia powieści oryginalnie napisaną w innym języku?
• fascynuje go przyroda jakiegoś kraju?
• interesuje go sztuka, kultura czy technologia z jakiegoś kraju?
• lubi nucić jakieś piosenki w obcym języku?

Warto zahaczyć naukę języka o występujące już zainteresowania. Motywacja i wytrwałość będą wtedy dużo większe, a postęp w nauce dużo szybszy.

Popularność języka obcego na świecie

Niekiedy warto przeanalizować praktyczną użyteczność nowego języka obcego. Pomocą może być statystyka, ile osób na świecie zna dany język obcy. Można skorzystać z danych w Wikipedii:

Lista najczęściej używanych języków świata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Warto wiedzieć, że statystyki nie zawsze odzwierciedlają realną ilość osób mówiących w danym języku. Niektóre kraje nie mają języków urzędowych i statystyki oparte na tym kryterium są nieco zwodnicze. Język urzędowy nie został formalnie ustalony np. w Wielkiej Brytanii czy USA. Dlatego w niektórych statystykach język angielski jest zaskakująco nisko pozycjonowany.

Od jakiego wieku dziecka zacząć naukę języków obcych?

Nie ma żadnego dolnego ograniczenia wieku rozpoczęcia nauki języka obcego. Naukę języka obcego przez dziecko można zacząć dowolnie wcześnie, byle była to zabawa językowa, a nie nauka typu szkolnego. W bardzo młodym wieku, kiedy jeszcze dziecko nie umie mówić jest to oczywiście tylko ekspozycja na język, czyli dziecko jedynie słucha. Niektóre osoby rozpoczynają taką ekspozycję już gdy dziecko jest w brzuchu mamy!

Rodziny dwujęzyczne, w których każdy rodzic mówi w swoim języku ojczystym do dzieci od narodzenia (a czasami nawet wcześniej) obserwują, że dzieci nie mają problemów z nauką tych języków i wbrew pozorom nie mieszają się im te języki.

Formy szkolne nauki języka obcego można stopniowo wprowadzać na poziomie szkoły podstawowej. Znakomity rezultat przynosi nauka w dobrych klasach o profilu dwujęzycznym, np: polsko – angielskim. Co to znaczy konkretnie – znakomite rezultaty? Oznacza to, że po około 3 latach nauki dziecko w miarę swobodnie potrafi przejść na komunikację w obcym języku.

Przykład z życia, efektywnej nauki języka angielskiego przez dziecko

Znam osobiście dzieci, które w polskiej szkole podczas przerwy pomiędzy lekcjami prowadzonymi po angielsku, nadal niekiedy rozmawiają ze sobą po angielsku. Przejście na angielski bez uprzedzenia, np. podczas spaceru, też nie powoduje żadnej reakcji stresowej, niechęci czy zawahania, tylko płynne naturalne przejście na rozmowę po angielsku. Oczywiście po 3 letniej nauce dzieci nie znają języka na poziomie native speakerów w ich wieku, ale swobodna komunikacja jest bardzo dużym osiągnięciem.

Ilu znamy osób dorosłych, które uczyły się wiele lat (np. całą szkołę średnią i studia, czyli ok 9 lat) i nadal nie mówią swobodnie w języku angielskim, pomimo, że znają gramatykę i słownictwo (albo i nie znają, bo uczyli się tylko aby zdać do następnej klasy albo zaliczyć egzamin…), ale mają tzw. blokadę językową… Z pewnością nie chodzi o to żeby się uczyć, tylko żeby się nauczyć. A podstawową funkcją języka jest przecież komunikacja…

Czy oznacza to, że na naukę w jakimś wieku jest za późno. Oczywiście nie! Człowiek po prostu w każdym wieku uczy się w różny sposób. Dzieci mają jednak fenomenalną pamięć i warto to wykorzystać, a naukę zasad gramatycznych wprowadzić wtedy, kiedy będą na to gotowe. Wtedy nauka jest najbardziej wydajna, bo wykorzystujemy najlepiej potencjał każdego przedziału wiekowego.

Jak zwiększyć skuteczność nauki języka obcego przez dziecko?

Najlepszą metodą nauki języka obcego jest zanurzenie się w języku (imersja). Najsilniejszym rodzajem imersji jest mieszkanie w kraju, gdzie mówi się tym językiem.

W przypadku osób mieszkających w Polsce można stosować metody częściowej imersji, także bardzo skuteczne.

Wyjazdy zagraniczne jako skuteczna metoda nauki języka obcego

Podróże do kraju, gdzie mówi się danym językiem są bardzo skuteczną metodą nauki języka obcego przez dzieci. Wyjazdy dłuższe, kilkuletnie, np. związane z pracą rodziców są najskuteczniejsze. Nie zawsze jest to możliwe. Warto zaznaczyć, że w przypadku kompetencji językowych długość ekspozycji na język ma duże znaczenie, ale wyjazdy krótsze, jak wakacje czy obozy językowe także są bardzo efektywne. Nie sama długość wyjazdu jest bowiem kluczowa, ale czas i intensywność ekspozycji na język obcy. Dlatego też, wyjazd na rok może być mniej skuteczny, jeżeli obracamy się w środowisku rodaków rozmawiających z nami po polsku, od miesięcznej podróży podczas której kilka godzin dziennie jesteśmy w sytuacjach wymagających słuchania i mówienia w obcym języku.

Telewizja obcojęzyczna jako narzędzie nauki języka obcego

Bardzo skuteczną metodą nauki jest pozwolenie dzieciom na oglądanie telewizji tylko w wybranym języku obcym (lub maksymalnie 2 językach obcych – zależnie od wieku i innych okoliczności). Oczywiście taka decyzja może spotkać się na początku z oporem dzieci i nawet niektórym rodzicom może się wydawać przesadna, ale jest niezwykle skuteczna i wbrew pozorom akceptowana przez najmłodszych. Dzieci oglądając bajki, programy przyrodnicze czy popularnonaukowe w obcym języku bardzo szybko zaczynają rozumieć i powtarzać wyrazy, całe zwroty i zdania w tym języku. Szczególnie łatwo jest im zapamiętać zwroty powtarzające się w każdym odcinku programu, który jest emitowany w serii. Technika ta jest skuteczna szczególnie dlatego, że naturalnie występuje bardzo duże zaangażowanie dzieci podczas oglądania ulubionych programów.

Książki obcojęzyczne

Książki obcojęzyczne są dobrym narzędziem do nauki z kilku względów:

• słownictwo, składania i zastosowanie języka są z całą pewnością poprawne
• książkę można czytać we własnym tempie, dostosowanym do możliwości
• można zaznaczać wyrazy nieznane
• posiadamy kontakt z kulturą danego kraju
• po ok 100 stronach słownictwo się powtarza
• słownictwo jest użyte w odpowiednim kontekście
• z kontekstu można się niekiedy domyśleć znaczenia słów nieznanych
• łatwość powtórek, utrwalająca materiał
• można wybrać książkę na interesujący temat, co zwiększa motywację

Dla dzieci młodszych warto zaproponować komiksy, które są niekiedy dla nich atrakcyjniejsze, co zwiększa skuteczność nauki języka.

Piosenki w obcym języku jako łatwa metoda nauki

Piosenki w obcym języku są doskonałą metodą nauki. Czasami kiedy jesteśmy zmęczeni, nauka gramatyki czy czytanie książki jest niewykonalne. Natomiast puszczenie ulubionej muzyki relaksuje nas i nie traktujemy tego jak przykrego obowiązku.

Jak przygotować się do najbardziej skutecznego wykorzystania tego narzędzia? To proste. Zastosujmy schemat:

• wybierzmy kilka piosenek, które nam się podobają w języku którego się uczymy
• przetłumaczmy sobie treść wokalu (można skorzystać na początek z serwisu typu tekstowo)
• wydrukujmy lub przepiszmy tekst w oryginale oraz tłumaczenie (np. w 2 sąsiadujących kolumnach)
• posłuchajmy kilka razy piosenki czytając tekst
• ostatni etap to słuchanie, zarówno aktywne jak i bierne

Metoda sprawdzona i łatwa. Część przygotowawcza zajmuje kilka minut, a późniejsze słuchanie powoduje niemal automatyczne zapamiętanie wyrazów, zwrotów i zdań. Warto stosować, gdy na inne metody nauki nie mamy w danym momencie ochoty.

Nagroda dla dziecka, za… nowe słówko poznane w języku obcym

Ja stosuję z moimi dziećmi system nauki słówek połączony z nagrodami. System wygląda następująco: Dzieci otrzymały małe zeszyciki, w których samodzielnie notują wybrane przez siebie wyrazy po angielsku lub francusku wraz z tłumaczeniem na język polski. Za zanotowanie w zeszyciku i nauczenie się czterech wyrazów otrzymują pozwolenie na 5 minut grania na komputerze. Za nauczenie się kolejnych słówek ponad 4, otrzymują dodatkowo, po 5 minut od dodatkowego wyrazu. Oczywiście ilość wyrazów i minut można dostosować dowolnie. U nas takie proporcje się sprawdzają, szczególnie dlatego, że nie lubię gdy dzieci godzinami grają na komputerze, więc jest to sytuacja win – win – win ;-). Metodę można uprościć np. do zasady 5 minut grania za 1 słówko. Wszystko zależy od motywacji dzieci. Bardzo dobrze sprawdzają się metody wynegocjowane wspólnie, a nie jedynie narzucone przez rodzica. Dzięki temu dzieci mają poczucie przywiązania do osiągniętego kompromisu.
Oczywiście dzieciom trzeba dostarczyć odpowiednie książki, z których mogą samodzielnie wybierać wyrazy. Dobrze sprawdzają się w tej roli słowniki obrazkowe lub inne książki z obrazkami. Małe dzieci niechętnie korzystają ze zwykłych słowników i ja osobiście ich nie zmuszam do tego. Warto pomóc w nauce wymowy wybranych wyrazów, ale jest to metoda wbrew pozorom prawie bezobsługowa i bardzo lekka.

Karteczki z wyrazami w języku obcym na przedmiotach

Bardzo praktyczną i efektywną metodą nauki języków jest umieszczanie karteczek z wyrazami na odpowiadających im przedmiotach. Przykładowo karteczka z napisem „DOOR” naklejona na drzwiach powoduje, że nauka jest automatyczna i łatwa. Dodatkowo skojarzenie wyrazu z konkretnym przedmiotem ułatwia mózgowi zapamiętywanie i skojarzenie!

Skuteczne aplikacje do nauki języków obcych dla dzieci i nie tylko

Już wkrótce opis fajnych programów, które ułatwiają naukę języków obcych…

Nauka języka obcego – czy warto i czy to się opłaca?

Pod poniższym linkiem znajdziecie wpis o tym ile warto wydać na zajęcia językowe oraz czy warto i czy to się opłaca: Czy warto i czy się opłaca uczyć języków obcych? – Przyszłość dziecka jest w rękach rodzica (pomocnikrodzica.pl)